Του Δημήτρη Καραγιάννη
Μια σειρά από αλλαγές της τελευταίας στιγμής επεφύλασσε η κατάθεση του φορολογικού νομοσχεδίου για τους ελεύθερους επαγγελματίες. Μάλιστα, τα έσοδα προβλέπεται να είναι μικρότερα από τον αρχικό σχεδιασμό κατά 50 εκατ ευρώ και θα διαμορφωθούν στα 552 εκατ ευρώ έναντι των 600 εκατ που προβλέπει ο προϋπολογισμός που κατατέθηκε πριν από λίγες ημέρες.
Στο μισό το τέλος επιτηδεύματος για όλους
Βασική αιτία είναι η αλλαγή της τελευταίας στιγμής στη διάταξη που συνδυάζει το ελάχιστο τεκμήριο με την ταυτόχρονη μείωση του τέλους επιτηδεύματος. Το νέο σχέδιο προβλέπει πως από το 2024 το τέλος επιτηδεύματος θα “ψαλιδιστεί” κατά 50% για όλους τους ελεύθερους επαγγελματίες, δηλαδή ακόμα και εκείνους που θα δηλώσουν εισοδήματα χαμηλότερα από το ελάχιστο τεκμαρτό. Στην αρχική διάταξη προβλεπόταν πως εκείνοι οι επαγγελματίες θα είχαν ως “πέναλτι” μείωση του μνημονιακού φόρου κατά 25%, σε αντίθεση με εκείνους που δήλωναν πάνω από το ελάχιστο εισόδημα και είχαν μείωση του τέλους κατά 50%.
Έτσι, για τα εισοδήματα του 2024 και έως το 2026 θα πληρώνουν τέλος επιτηδεύματος 325 ευρώ, ενώ ο φόρος θα καταργηθεί από το 2027.
Ωστόσο, ολόκληρο το ετήσιο ποσό των 650 ευρώ θα συνεχίζουν να πληρώνουν οι επιχειρήσεις, αλλά και οι μισθωτοί που διαθέτουν παράλληλα και “μπλοκάκι”.
Παράλληλα, για κάθε υποκατάστημα των φυσικών προσώπων, το τέλος επιτηδεύματος μειώνεται στα 300 ευρώ από 600 ευρώ που ισχύει σήμερα.
Ο αλγόριθμος με βάση τον τζίρο
Για τον υπολογισμό του τεκμαρτού εισοδήματος έχουν οριστεί τρεις διαφορετικοί παράγοντες: τα έτη δραστηριότητας, το προσωπικό που απασχολεί και το ύψος του τζίρου. Το Υπουργείο Οικονομικών άλλαξε την τελευταία στιγμή τον υπολογισμό του τεκμαρτού με βάση τον κύκλο εργασιών ενός επαγγελματία.
Η νέα διάταξη αναφέρει πως “το ύψος του τζίρου της επιχείρησης. Συγκεκριμένα, η προσαύξηση ανέρχεται στο 5% επι του ποσού κατά το οποίο ο κύκλος εργασιών του υπόχρεου υπερβαίνει τον μέσο ετήσιο κύκλο εργασιών του Κ.Α.Δ.”.
Η αρχική διάταξη ανέφερε πως “στις περιπτώσεις που ο ετήσιος τζίρος είναι υψηλότερος από το μέσο όρο του εκάστοτε κλάδου, η προσαύξηση είναι 35 % για όσους πραγματοποιούν τζίρο μεγαλύτερο του μέσου όρου, 70% για τζίρο μεγαλύτερο του 150% του μέσου όρου και 100% για τζίρο που υπερβαίνει το διπλάσιο του μέσου όρου”.
Για παράδειγμα, ελεύθερος επαγγελματίας με ετήσιο τζίρο 35.000 ευρώ υπερβαίνει τον μέσο ετήσιο κύκλο εργασιών του ΚΑΔ όπου πραγματοποιεί τα υψηλότερα έσοδα κατά 10.000 ευρώ (ετήσιος τζίρος 35.000 ευρώ – μέσος ετήσιος κύκλος εργασιών ΚΑΔ 25.000 ευρώ = 10.000 ευρώ). Επομένως, η προσαύξηση 5% θα εφαρμοστεί επι του ποσού των 10.000 ευρώ. Με αυτόν τον τρόπο, η προσαύξηση εφαρμόζεται κατά τρόπο πιο αναλογικό και με μικρότερη επιβάρυνση για τους υπόχρεους.
Ωστόσο, δεν υπάρχει καμία αλλαγή στους άλλους δυο παράγοντες για τον υπολογισμού του τεκμαρτού εισοδήματος και λαμβάνεται υπόψη:
*Ο εκάστοτε ισχύων κατώτατος μισθός προσαυξημένος κατά 10% για κάθε 3 χρόνια επαγγελματικής δραστηριότητας μετά την πρώτη εξαετία ή ο ανώτερος ετήσιος μισθός που ο ελεύθερος επαγγελματίας καταβάλλει σε υπάλληλό του. Λαμβάνεται υπόψη το μεγαλύτερο από τα δύο ποσά με ανώτατο όριο σε κάθε περίπτωση τις 30.000 ευρώ
* Το 10% του κόστους μισθοδοσίας του προσωπικού με όριο τις 15.000 ευρώ.
Το ελάχιστο καθαρό εισόδημα ορίζεται κατ’ ανώτατο όριο σε 50.000 ευρώ, με βάση τον αλγόριθμο που συνυπολογίζει τον τζίρο, τα έτη δραστηριότητας και το προσωπικό.
Το τεκμήριο δεν εφαρμόζεται κατά τα τρία πρώτα χρόνια της επαγγελματικής δραστηριότητας, για το τέταρτο έτος μειώνεται κατά 67% και για το πέμπτο έτος κατά 33%.
Εξαιρούνται όσοι ζητήσουν έλεγχο από την εφορία
Το τεκμήριο συνεχίζει να είναι “μαχητό”, δηλαδή οι επαγγελματίες έχουν το δικαίωμα να αποδείξουν στην εφορία ότι πράγματι είχαν εισόδημα μικρότερο από το ελάχιστο που ορίζει ο νέος νόμος.
Αυτό το δικαίωμα έχουν οι φορολογούμενοι στις εξής περιπτώσεις:
α) στρατιωτική θητεία,
β) φυλάκιση
γ) νοσηλεία σε νοσοκομείο ή κλινική,
δ) αδυναμία άσκησης δραστηριότητας λόγω εγκυμοσύνης ή λοχείας με βάση την εργατική νομοθεσία,
ε) εκτεταμένες φυσικές καταστροφές που κατέστησαν αδύνατη, συνολικά ή μερικά, την άσκηση της επαγγελματικής ή επιχειρηματικής τους δραστηριότητας
στ) ανάκληση της άδειας λειτουργίας της ατομικής τους επιχείρησης ή της άδειας άσκησης επαγγέλματός τους
η) απαγόρευση λειτουργίας του καταστήματος ή άλλου χώρου άσκησης της επαγγελματικής ή επιχειρηματικής τους δραστηριότητας σε εφαρμογή απόφασης δημόσιας αρχής για λόγους προστασίας της δημόσιας υγείας ή άλλου λόγου που υπαγορεύει το δημόσιο συμφέρον,
θ) άλλοι λόγοι ανωτέρας βίας που εμποδίζουν την άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα
Η μοναδική αλλαγή που φέρνει το Υπουργείο Οικονομικών είναι για εκείνους που δεν ανήκουν σε κάποια από τις παραπάνω κατηγορίες, αλλά μπορούν να αποδείξουν ότι δεν κατάφεραν να έχουν το ελάχιστο εισόδημα. Βέβαια, για να μπορέσουν να υποβάλουν το αίτημα εξαίρεσης, θα πρέπει να ζητήσουν από την εφορία να ελεγθούν, ώστε να φανεί ότι όντως είχε χαμηλό εισόδημα.
Προφανώς, η φορολογική διοίκηση ποντάρει στον… φόβο των επαγγελματιών για την επιβολή προστίμων, καθώς ένας έλεγχος απαιτεί το γράμμα του νόμου σε όλα.
Πότε μειώνεται το τεκμήριο 50%
Το τεκμήριο μειώνεται κατά 50% για τους επαγγελματίες:
α) που παρουσιάζουν αναπηρία 67% έως 79%,
β) που ασκούν δραστηριότητα και έχουν την κύρια κατοικία σε οικισμούς με πληθυσμό έως 500 κατοίκους και σε νησιά με πληθυσμό κάτω από 3.100 κατοίκους,
γ) σε γονείς μονογονεϊκής οικογένειας με ανήλικα τέκνα,
δ) σε γονείς με εξαρτώμενα τέκνα με ποσοστό νοητικής ή σωματικής αναπηρίας τουλάχιστον 67%,
ε) σε γονείς πολύτεκνων οικογενειών.
Ωστόσο ειδική μέριμνα θα υπάρξει για όσους επαγγελματίες η φύση της δουλειάς τους αφορά λιγότερους από 12 μήνες, όπως για παράδειγμα τα κυλικεία.
Επίσης, ορίζεται μεταβατική διάταξη με την οποία οι επαγγελματίες που θα φορολογηθούν για τα φετινά (2023) εισοδήματα με το τεκμήριο, θα πληρώσουν το 2024 μειωμένη κατά 50% προκαταβολή φόρου, υπολογιζόμενη πάνω στη διαφορά τεκμαρτού και δηλωθέντος κέρδους.
