Η Σαζάν, ένας μικρός και απόκρημνος βραχώδης όγκος στο κέντρο της Αδριατικής, βρίσκεται τις τελευταίες εβδομάδες στο επίκεντρο της διεθνούς προσοχής. Το νησί, που πολλοί γνωρίζουν πλέον ως «νησί Τραμπ», πρόκειται να παραχωρηθεί από την αλβανική κυβέρνηση στον Τζάρεντ Κούσνερ, γαμπρό του Αμερικανού προέδρου, για την ανάπτυξη ενός μεγάλου τουριστικού συγκροτήματος. Την ίδια ώρα, ο Κούσνερ σχεδιάζει και την ανέγερση ενός «Trump Tower» στο κέντρο του Βελιγραδίου, προκαλώντας αντιδράσεις και πολιτικές εντάσεις σε ολόκληρη την περιοχή.
Η γαλλική εφημερίδα Le Point αφιέρωσε εκτενές ρεπορτάζ στη Σαζάν, ένα νησί που περιγράφεται ως ακατέργαστο στολίδι της Αδριατικής. Με επιφάνεια που θυμίζει «μικρό πετραδάκι» χαμένο στη θάλασσα, η Σαζάν αποτελεί καταφύγιο φιδιών, πουλιών, γρύλων αλλά —σύμφωνα με τοπικούς θρύλους— και μερικών αρκούδων, οι οποίες βρίσκουν προστασία στη βλάστηση από άγρια λεβάντα και κουκουναριές ηλικίας άνω των τριακοσίων ετών.
Τους καλοκαιρινούς μήνες, λίγες φουσκωτές βάρκες μεταφέρουν τουρίστες από την Αυλώνα για σύντομη παραμονή στην παραλία της Σαζάν, πριν κατευθυνθούν προς τη σπηλιά του Χάτζι Αλί, του διαβόητου πειρατή του 17ου αιώνα που, σύμφωνα με τον μύθο, έκρυψε εκεί κιβώτια γεμάτα χρυσά νομίσματα. Το νησί έχει εξελιχθεί και σε σημαντικό καταφύγιο για θαλάσσιες χελώνες, γεγονός που ενισχύει το οικολογικό του προφίλ.
Για περίπου έξι δεκαετίες, η Σαζάν λειτουργούσε ως μυστική στρατιωτική βάση της Αλβανίας, με υπόγεια καταφύγια, πολυβολεία και χιλιάδες νάρκες. Μετά την πτώση του καθεστώτος Χότζα, στις αρχές της δεκαετίας του 1990, το νησί εγκαταλείφθηκε πλήρως και μετατράπηκε σε «no man’s land», την τελευταία ακατοίκητη νήσο της Αδριατικής.
Η «ερωτική ιστορία» της Ιβάνκα Τραμπ και του Τζάρεντ Κούσνερ με τη Σαζάν ξεκίνησε πριν από τέσσερα χρόνια, όταν το ζευγάρι έκανε οικογενειακές διακοπές στην Ελλάδα. Η επίσκεψή τους στην Αλβανία θεωρήθηκε τεράστια ευκαιρία από την κυβέρνηση Ράμα, η οποία αναζητά εδώ και χρόνια μεγάλους ξένους επενδυτές, με στόχο την αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος της χώρας.
Τότε, ο Άουρον Τάρε, πρώην αρχαιολόγος και νεοδιορισμένος επικεφαλής της Εθνικής Υπηρεσίας Ακτογραμμής, οργάνωσε μια εντυπωσιακή περιοδεία για τους Τραμπ–Κούσνερ και άλλους πιθανούς επενδυτές. Ελικόπτερο, πολυτελές γιοτ και ειδικές ξεναγήσεις συμπεριλήφθηκαν στο πρόγραμμα, μαζί με τη συμμετοχή σημαντικών επιχειρηματιών, όπως ο Νάσερ αλ Κελαϊφί, επικεφαλής της Paris Saint-Germain, και επιχειρηματίες από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Η ανακοίνωση των σχεδίων για το mega–project στη Σαζάν έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις. Περιβαλλοντικές οργανώσεις εκφράζουν ανησυχίες για την οικολογική ισορροπία του νησιού, ενώ σε Αλβανία και Σερβία αντιπολιτευτικές φωνές κάνουν λόγο για πολιτικό παρασκήνιο και αδιαφάνεια. Παρ’ όλα αυτά, η αλβανική κυβέρνηση εμφανίζεται αποφασισμένη να προχωρήσει, προβάλλοντας το έργο ως ευκαιρία διεθνούς προβολής και οικονομικής ανάπτυξης.
Το μέλλον της Σαζάν παραμένει στο επίκεντρο συζητήσεων στα Βαλκάνια, καθώς το «νησί Τραμπ» συμβολίζει πλέον όχι μόνο μια μεγάλη τουριστική επένδυση, αλλά και τη γεωπολιτική επιρροή που προσπαθεί να ασκήσει η Ουάσιγκτον στην περιοχή.
