Γράφει η Μαρία – Ελένη Σταχτής
Η Ουκρανία εξαρτάται από τη διεθνή κοινότητα για τη χρηματοδότηση των δημοσίων δαπανών της και των έργων ανασυγκρότησης. Στηρίζεται σε Διεθνείς δανειακές συμβάσεις, στην ενίσχυση από διεθνείς οργανισμούς αλλά και την απευθείας οικονομική υποστήριξη από άλλες χώρες. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, η Ευρωπαϊκή Ένωση και άλλες χώρες που παρέχουν διμερή βοήθεια ζητούν τώρα από την Ουκρανία ένα ρεαλιστικό σχέδιο διαχείρισης του χρέους της.
Οι επιλογές που δίνουν οι “επενδυτές”
Η χώρα προσπαθεί να εξασφαλίσει μια αναδιάρθρωση του χρέους πριν λήξει η διετής παύση πληρωμών που συμφωνήθηκε από τους κατόχους των διεθνών ομολόγων με συνολική αξία άνω των 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων που εκκρεμούν ως το τέλος Αυγούστου 2024. Η πλήρης εισβολή της Ρωσίας στην χώρα τον Φεβρουάριο του 2022 διέλυσε την οικονομία και τα οικονομικά της Ουκρανίας, αναγκάζοντάς την σε πάγωμα του χρέους για να αποφύγει μια κρατική χρεοκοπία. Η προσπάθεια αναδιάρθρωσης είναι πρωτοφανής σε μια χώρα με έναν εν εξελίξει πόλεμο και αβέβαιες οικονομικές και δημοσιονομικές προοπτικές.
Οι ξένοι κάτοχοι ομολόγων, συμπεριλαμβανομένων σημαντικών επενδυτών όπως η Black Rock και η Pimco, επιδιώκουν να διαπραγματευτούν την επανέναρξη των πληρωμών χρέους μετά από τη διετή διακοπή, για την προσωρινή ανακούφιση της Ουκρανίας. Οι πιστωτές δεν επιδιώκουν μόνο την επανέναρξη των πληρωμών, αλλά προτείνουν επίσης ένα πρόγραμμα συγχώρεσης χρέους, με ένα διαχειρίσιμο χρονοδιάγραμμα αποπληρωμής για την Ουκρανία. Ωστόσο, αναμένουν να λάβουν σημαντικά ποσά τόκων, πράγμα που δείχνει μια ισορροπία μεταξύ της παροχής οικονομικής ανακούφισης και της εξασφάλισης των αποδόσεων τους.
Τι ζητάει το Ταμείο
Το πρόγραμμα της Ουκρανίας με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο προβλέπει ότι η χώρα θα πρέπει να αναδιαρθρώσει το εμπορικό της χρέος, αν και το Ταμείο δεν ορίζει χρονοδιάγραμμα. Το Κίεβο θέλει επίσης να διατηρήσει την πρόσβαση στις παγκόσμιες κεφαλαιαγορές.
Η είσοδος σε κρατική χρεοκοπία, που θα συνέβαινε αν η χώρα αποτύχει είτε να συμφωνήσει σε αναδιάρθρωση είτε να παρατείνει το τρέχον μορατόριουμ πληρωμών με τους ομολογιούχους, θα περιόριζε την ικανότητά της να δανείζεται από την ελεύθερη αγορά ομολόγων.
Η Ουκρανία έχει διεθνή ομόλογα με ονομαστική αξία 19,7 δισεκατομμυρίων δολαρίων εκκρεμή σε δολάρια και ευρώ με λήξη έως το 2035. Συμπεριλαμβανομένων των τόκων, η Ουκρανία οφείλει 23,6 δισεκατομμύρια δολάρια σε αυτά τα ομόλογα, σύμφωνα με υπολογισμούς της JP Morgan.
Ανυπολόγιστη καταστροφή
Ο πόλεμος έχει καταστρέψει την οικονομία και την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας. Η οικονομία της συρρικνώθηκε κατά ένα τρίτο το πρώτο έτος της πλήρους κλίμακας εισβολής της Ρωσίας, αλλά κατέγραψε ανάπτυξη 5,3% το 2023, σύμφωνα με την υπηρεσία στατιστικών της χώρας, η οποία δημοσιεύει ένα περιορισμένο αριθμό δεδομένων. Η κυβέρνηση αναμένει ένα έλλειμμα προϋπολογισμού περίπου 37 δισεκατομμυρίων δολαρίων για το 2024 και σχεδιάζει να το χρηματοδοτήσει με εσωτερικό δανεισμό και οικονομική βοήθεια από τους δυτικούς της εταίρους. Μέχρι σήμερα, η Ουκρανία έχει λάβει σχεδόν 12 δισεκατομμύρια δολάρια χρηματοδότηση από τους διεθνείς της εταίρους, σε σύγκριση με 73,6 δισεκατομμύρια δολάρια τα έτη 2022-2023, σύμφωνα με το Υπουργείο Οικονομικών.
Η πιθανότητα η Ουκρανία να αντιμετωπίσει χρεοκοπία εάν οι διαπραγματεύσεις αποτύχουν είναι ένα κρίσιμο ζήτημα. Μια χρεοκοπία θα μπορούσε να βλάψει ανυπολόγιστα το ήδη βεβαρημένο προφίλ της χώρας στις διεθνείς οικονομικές αγορές και να εμποδίσει την ικανότητά της να εξασφαλίσει μελλοντική χρηματοδότηση, η οποία θα είναι ζωτικής σημασίας για τη μακροπρόθεσμη ανάκαμψη και βιωσιμότητα της.
