Ο Σφουγγαράς που έγινε ο “πατέρας” της τηλεϊατρικής!

Επιμέλεια Γιάννης Ελευθερίου

   Υπήρξε πρωτοπόρος στις μεταμοσχεύσεις χαράζοντας νέους «δρόμους» στη σύγχρονη ιατρική. Θεωρείται o πατέρας της τηλεϊατρικής και ένας από τους καλύτερους Έλληνες χειρουργούς. Σε μικρή ηλικία αναγκάστηκε να εργαστεί ως σφουγγαράς και επλήγη από τη νόσο «των σπογγαλιέων» (σφουγγαράδων).

     Παρακολούθησε μεταπτυχιακά μαθήματα στα πανεπιστήμια του Μονάχου, του Βερολίνου, της Βιέννης, της Λειψίας και του Παρισιού.

    Παράλληλα ήταν εθνικός αγωνιστής και πολιτικός. Ο λόγος για τον Σκευοφύλακα (ή Σκεύο) Ζερβό που γεννήθηκε σαν σήμερα 19 Ιανουαρίου του 1875.  

     Αναλυτικότερα και σύμφωνα με τη Wikipedia.gr, ο Σκευοφύλαξ ή Σκεύος Ζερβός (Πόθια, 19 Ιανουαρίου 1875 – Αθήνα, 13 Αυγούστου 1966) ήταν Έλληνας χειρουργός, πατέρας της τηλεϊατρικής, πρωτοπόρος στις μεταμοσχεύσεις, εθνικός αγωνιστής και πολιτικός.

Πρώτα χρόνια

Γεννήθηκε στην Πόθια της Καλύμνου στις 19 Ιανουαρίου 1875 από τον Γεώργιο (Γιώργη) Ζερβό και την Καλοθετίνα (Καλοτίνα) Κουτούζη. Σε μικρή ηλικία αναγκάστηκε να εργαστεί ως σφουγγαράς και επλήγη από τη νόσο «των σπογγαλιέων» (σφουγγαράδων). Παρακολούθησε μαθήματα στο τετρατάξιο γυμνάσιο της Καλύμνου και στο Γ΄ Γυμνάσιο της Πλάκας, εισήχθη στην Ιατρική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, από όπου αποφοίτησε με άριστα, και εργάστηκε στο Νοσοκομείο Ευαγγελισμός. Εκτός από την ελληνική γλώσσα, γνώριζε επίσης γερμανικά, γαλλικά, ιταλικά, αγγλικά και τουρκικά.

Ιατρική και επαγγελματική δράση

Το 1898 δημοσίευσε την πρώτη του επιστημονική μελέτη με τον τίτλο «Δύο περιπτώσεις αιματοθώρακος τραυματικού μετά στατιστικής των εν τω Ελληνοτουρκικό Πόλεμο του 1897 τραυμάτων», τα οποία ο ίδιος θεράπευσε.

Το 1900-1902 παρακολούθησε μεταπτυχιακά μαθήματα στα πανεπιστήμια Μονάχου, Βερολίνου, Βιέννης, Λειψίας και Παρισιού.

Το 1902 επέστρεψε στην Ελλάδα και εκλέχτηκε υφηγητής της Μαιευτικής, Γυναικολογίας και της Ιστορίας της Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Την ίδια περίοδο πραγματοποίησε πειράματα σε σκύλους για τη μεταμόσχευση γεννητικών οργάνων.

Το 1902, στο Β΄ Πανελλήνιο Συνέδριο Ιατρικής, και το 1903, στην Ακαδημία του Παρισιού, έδωσε διαλέξεις για τη νόσο των γυμνών σπογγαλιέων, δηλαδή τη νεκρωτική δερματίτιδα. Ο Σκεύος Γ. Ζερβός ανακάλυψε την αιτία της νόσου αυτής, η οποία μάστιζε τους γυμνούς σφουγγαράδες καθώς τους πρόσβαλε στα σημεία επαφής του δέρματος με το σφουγγάρι, κυρίως τα χέρια, το στήθος και την κοιλιακή χώρα. Γι’ αυτό και προς τιμήν του, το 1934 η Ιατρική Ακαδημία των Παρισίων την ονόμασε «Νόσο Σκεύου Ζερβού».

Θεωρείται ένας από τους μεγάλους μελετητές του Ιπποκράτη και συνέγραψε διάφορα άρθρα αναδεικνύοντας το έργο του τόσο πανελλαδικώς όσο και διεθνώς. Το 1909 εξέδωσε το βιβλίο του Περί μεταμοσχεύσεως των όρχεων στη γαλλική γλώσσα.

Κατά τη διάρκεια της Κατοχής της Ελλάδας από τις δυνάμεις του Άξονα, ο Ζερβός, για να αποφύγει τη σύλληψη, αναγκάστηκε να καταφύγει στην Αίγυπτο κι αργότερα στην Κεντρική Αφρική, όπου αρρώστησε βαριά. Σκέφτηκε έτσι την επόμενη εφεύρεσή του, την «Τηλεξέταση» όπως την ονόμασε, βάζοντας ένα ακόμα λιθαράκι στο τομέα της ιατρικής. Για τον λόγο αυτό κηρύχθηκε καθηγητής του πανεπιστημίου του Ιλλινόις το 1950 και επίτιμος καθηγητής χειρουργικής στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου.

Ο Ζερβός υπήρξε επίσης θερμός υποστηρικτής τής ίδρυσης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Εθνική δράση

Τον Απρίλιο του 1912 δημιούργησε στην Αθήνα τον «Αιγαιοπελαγίτικο Σύλλογο» με στόχο την ένωση των νήσων του Αιγαίου, με την ηπειρωτική Ελλάδα. Πραγματοποίησε αρκετές συναντήσεις με τον πρέσβη της Ιταλίας στην Αθήνα για αυτό το σκοπό, χωρίς όμως να καταφέρει κάτι.

Στους Βαλκανικούς πολέμους κατατάχθηκε εθελοντής στον Ελληνικό Στρατό με τον βαθμό του Ιατρού (Λοχαγός) και υπηρέτησε στο 10ο ορεινό χειρουργείο.

Με το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου καταπιάστηκε με τον «Δωδεκανησιακό Σύλλογο» και το 1920 συνόδευσε τον Ελευθέριο Βενιζέλο στην υπογραφή της Συνθήκης των Σεβρών, ενώ παράλληλα είχε εγκαταλείψει τη θέση του καθηγητή από το Πανεπιστήμιο μετά από παρότρυνση του τότε πρύτανη Σπυρίδωνος Λάμπρου, προς αποφυγή διπλωματικών επεισοδίων με την Ιταλία.

Το 1923 ως πληρεξούσιος Αθηνών και Πειραιώς στην Δ΄ Εθνοσυνέλευση και πρόεδρος του Εκπαιδευτικού της Τμήματος ανέλαβε την καταγραφή των Εθνικών Κληροδοτημάτων και Δωρεών αποκαλύπτοντας τη δέσμευση μεγάλου χρηματικού ποσού από τα κληροδοτήματα που έμεναν ανενεργά στα χέρια ιδιωτών και των τραπεζών. Το χρηματικό ποσό εκτιμήθηκε στα 5 δισεκατομμύρια δραχμές και, από αυτό, πραγματοποιήθηκαν διάφορα έργα, όπως η λειτουργία της Ακαδημίας Αθηνών, η κατασκευή του Νοσοκομείου Ερυθρού Σταυρού, της Σιβιτανίδειου Σχολής Τεχνών και Επαγγελμάτων, η Στρατιωτική Λέσχη Αθηνών και η ναυπήγηση του οπλιταγωγού «Άρης».

Στις εκλογές του 1923 εκλέχτηκε βουλευτής Αθηνών, με το κόμμα των Φιλελευθέρων. Ήρθε σε ρήξη με τον Ελευθέριο Βενιζέλο για το Δωδεκανησιακό Ζήτημα, αφού ο Βενιζέλος είχε επιλέξει να εγκαταλείψει το ζήτημα αυτό. Κατά τον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο προέτρεπε τους Δωδεκανήσιους να καταταγούν στο Εθνικό Στρατό.

Το 1946 παρασημοφορήθηκε με το παράσημο του «Ταξιάρχη του Τάγματος του Σωτήρος» από τον βασιλιά Γεώργιο Β΄ και το 1948 από την Ακαδημία Αθηνών με το «Αργυρό Παράσημο» ανακηρυσσόμενος «Αρχηγός του απελευθερωτικού αγώνα της Δωδεκανήσου», ενώ παρασημοφορήθηκε από την τοπική αυτοδιοίκηση της Καλύμνου με το χρυσό Παράσημο.

Θάνατος

    Έζησε τα τελευταία χρόνια της ζωής του τυφλός και φτωχός, καθώς είχε ξοδέψει το σύνολο της περιουσίας του στους αγώνες για την απελευθέρωση της Δωδεκανήσου. Απεβίωσε στις 13 Αυγούστου 1966 στο Νοσοκομείο Ασκληπιείο Βούλας, στην Αθήνα, και τάφηκε στην περιοχή «Θερμά» της Καλύμνου.