Η γυναίκα που… έπαιζε στα δάχτυλα τη φυσική και τη χημεία!

Επιμέλεια Γιάννης Ελευθερίου

Είναι ίσως η γνωστότερη γυναίκα επιστήμονας, που… έπαιζε στα δάχτυλα τη φυσική
και τη χημεία, αφήνοντας σπουδαία παρακαταθήκη.
Ανακάλυψε -σε συνεργασία με τον σύζυγό της, Πιερ Κιουρί- το ράδιο και μελέτησε
τα φαινόμενα της ραδιενέργειας. Επίσης ανακάλυψε το πολώνιο και υπήρξε η
πρώτη γυναίκα που έγινε καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο της Σορβόννης!
Τιμήθηκε δυο φορές με το Βραβείο Νόμπελ στη Φυσική (1903) και στη Χημεία
(1911), ενώ ήταν η πιο φημισμένη γυναίκα- επιστήμονας της εποχής της, γνωστή και ως
“Μαντάμ Κιουρί”.
Ο λόγος για την ανεπανάληπτη Μαρί Σκλοντόφσκα Κιουρί (Maria Salomea
Skłodowska-Curie, 7 Νοεμβρίου 1867 – 4 Ιουλίου 1934) που ήταν Πολωνή φυσικός και
χημικός και γεννήθηκε σαν σήμερα 7 Νοεμβρίου.

Αναλυτικότερα και σύμφωνα με τη Wikipedia, η Μαρία Σκλοντόφσκα γεννήθηκε το
1867 στη Βαρσοβία και ήταν το πέμπτο παιδί ευκατάστατης οικογένειας. Ο πατέρας της,
Βουαντίσουαφ Σκλοντόφσκι (Władysław Skłodowski), ήταν καθηγητής φυσικής και
μαθηματικών και υποδιευθυντής σε Λύκειο θηλέων της Βαρσοβίας ενώ η μητέρα της,
Μαρία, η οποία ανήκε σε αριστοκρατική οικογένεια χωρίς όμως οικονομική άνεση, ήταν
καθηγήτρια σε σχολή της ίδιας πόλης. Οι γονείς της τής είχαν δώσει τρία υποκοριστικά:
Μάνια, Μανιούσια, Αντσιουπέτσιο. Από μικρή ξεχώριζε στο σχολείο για τις ικανότητες
της, κυρίως στη φυσική και στα μαθηματικά. Η δυστυχία όμως δεν άργησε να χτυπήσει
την πόρτα της οικογένειάς της. Το 1874 ήταν δύσκολη χρονιά, καθώς η μητέρα της πήγε
στη Νίκαια για θεραπεία από φυματίωση και τον ίδιο χρόνο ο πατέρας της έπεσε σε
κυβερνητική δυσμένεια, με αποτέλεσμα να μειωθεί ο μισθός του και να του αφαιρεθεί το
διαμέρισμα που του είχε παραχωρηθεί. Δύο χρόνια αργότερα η αδελφή της, Σοφία,
πέθανε από τύφο, ενώ το 1878 η μητέρα της, Μαρία, απεβίωσε. Παρ’ όλες τις κακουχίες,
η Μαρία Σκλοντόφσκα συνέχισε τις σπουδές της σε κρατικό γυμνάσιο και αποφοίτησε με
επιτυχία. Εκείνη την εποχή δεν επιτρεπόταν η φοίτηση γυναικών στα πολωνικά
πανεπιστήμια, με αποτέλεσμα να πρέπει να μετακομίσει στο εξωτερικό. Όμως η
φτώχεια της οικογένειας την ανάγκασε να αναζητήσει εργασία ως γκουβερνάντα και
δασκάλα σε πλούσιες οικογένειες, ενώ ταυτόχρονα, μαζί με τη φίλη της Μαρία
Ρακόφσκα και τις δύο αδελφές της, παρακολούθησε μαθήματα στο παράνομο «ΙπτάμενοΠανεπιστήμιο». Εκείνη την περίοδο μεγάλο μέρος του μισθού της το έστελνε στην
αδελφή της, Μπρονισουάβα, που σπούδαζε ιατρική στο Παρίσι.

Σπουδές
Το 1891, σε ηλικία 24 ετών, μετακόμισε στο σπίτι τής μεγαλύτερης αδελφής της,
Μπρονισουάβα, στο Παρίσι για να παρακολουθήσει μαθήματα στη σχολή Θετικών
επιστημών του πανεπιστημίου της Σορβόνης. Τα φοιτητικά της χρόνια ήταν δύσκολα
λόγω των οικονομικών δυσκολιών που αντιμετώπιζε. Μάλιστα κατά τη διάρκεια της
διαμονής της στο Καρτιέ Λατέν περιόρισε σε τόσο μεγάλο βαθμό τα γεύματα της, ώστε
λιποθύμησε και αναγκάστηκε να επιστρέψει, ύστερα από πιέσεις του γαμπρού της,
Καζίμιερζ Ντουούσκι, στο σπίτι της αδελφής της. Αφού ανέρρωσε, επέστρεψε στο δικό
της διαμέρισμα. Σημαντική οικονομική ενίσχυση για τη συνέχιση των σπουδών της
έλαβε από ένα πολωνικό ίδρυμα, το οποίο της παραχώρησε υποτροφία 600 ρουβλίων.
Τελικά η Μαρία Σκουοντόφσκα αποφοίτησε από το πανεπιστήμιο της Σορβόνης με τα
πτυχία των μαθηματικών, της χημείας και της φυσικής.
Η γνωριμία της με τον Πιερ Κιουρί
Η Μαρία Σκλοντόφσκα συνάντησε για πρώτη φορά τον Πιερ Κιουρί τον Φεβρουάριο του

1894. Γνωρίστηκαν μέσω του καθηγητή Φυσικής του Πανεπιστημίου Φριμπούρ της
      Πολωνίας Μ. Κοβάλσκι. Ο Πιερ Κιουρί είχε σπουδάσει Φυσική στη Σορβόνη και ήταν
      μερικά χρόνια μεγαλύτερος της. Στην αρχή της γνωριμίας τους αναπτύχθηκε αμοιβαίος
      αλληλοσεβασμός που εξελίχθηκε σε βαθύτερο αίσθημα. Τον Μάιο του 1894 ο Πιερ
      έκανε πρόταση γάμου στη Μαρία Σκλοντόφσκα, αλλά εκείνη απάντησε αρνητικά λόγω
      της προοπτικής να εγκαταλείψει για πάντα τη Βαρσοβία και τον πατέρα της. Τελικά, μετά
      από ένα χρόνο, η Μαρία αποδέχθηκε την πρόταση του Πιερ και παντρεύτηκαν με
      πολιτικό γάμο στο δημαρχείο του Παρισιού. Στον γάμο δεν είχαν καν δαχτυλίδια, επειδή
      ο Πιερ Κιουρί δήλωνε άθεος. Στις 12 Σεπτεμβρίου του 1897 απέκτησαν την κόρη τους
      Ειρήνη και το 1904 τη δεύτερη κόρη τους, Εύα. Η Εύα πέθανε σε ηλικία 103 ετών στις
      22 Οκτωβρίου του 2007.
      Το 1906 ο Πιερ Κιουρί, ενώ διέσχιζε τον δρόμο, σε μια στιγμή αφηρημάδας
      παρασύρθηκε από άμαξα και σκοτώθηκε. Αμέσως μετά τον θάνατό του, χιλιάδες
      μηνύματα συμπαράστασης έφτασαν στο σπίτι τους από πολιτικούς, επιστήμονες και
      αγνώστους. Η κηδεία έγινε στο νεκροταφείο του Σο, όπου η Μαρία συνοδευόταν από τον
      πεθερό της. Τον επικήδειο εκφώνησε ο φίλος του Πιερ, Ανρί Πουανκαρέ.
      Τελευταία χρόνια
      Μερικά χρόνια μετά τον θάνατο του Πιερ Κιουρί, το 1910, η Μαρία σύναψε σχέση με
      τον Πολ Λανζεβάν, πέντε χρόνια μικρότερό της και πατέρα τεσσάρων παιδιών, πρώην
      μαθητή του συζύγου της και εν διαστάσει παντρεμένο. Στο άκουσμα της είδησης από τον

γαλλικό τύπο, η γαλλική κοινωνία κατέκρινε τη Μαρία Κιουρί, με αποτέλεσμα σε
συνδυασμό με μια αρρώστια που την ταλαιπωρούσε, να κινδυνεύσει σοβαρά η υγεία της.
Ενδεικτική περίπτωση της στάσης που κράτησε ο γαλλικός τύπος απέναντί της είναι η
αποσιώπηση της απονομής του Νομπέλ Χημείας στη Μαρία Κιουρί το 1911. Σχεδόν
καμία εφημερίδα δεν έγραψε σχετικά με τη διάκριση της Κιουρί. Παρ’ όλα αυτά, εκείνη
δεν σταμάτησε ποτέ να αποκαλεί τη Γαλλία δεύτερη πατρίδα της.
Καταλήγοντας, αξιοσημείωτο είναι ότι μία από τις πιο γνωστές της φράσεις ήταν: “Δεν
υπάρχουν προνόμια. Δουλεύουμε για το συμφέρον της επιστήμης. Το ράδιο δεν
βρέθηκε για να κάνει πλούσιο κανέναν. Το ράδιο είναι ένα στοιχείο, ανήκει στην
ανθρωπότητα”.