Της Έλενας Κύρλα
Το άρθρο 16 του Συντάγματος προστατεύει το θεμελιώδες δικαίωμα της
ελεύθερης εκπαίδευσης που παρέχεται από το κράτος, ενώ ταυτόχρονα απαγορεύει τη
σύσταση ανώτατων σχολών από ιδιώτες. Την πρόθεση τροποποίησης του
συγκεκριμένου άρθρου έχει διατυμπανίσει ήδη η κυβέρνηση, με σκοπό την
ιδιωτικοποίηση (και) της παιδείας.
Η δημόσια και δωρεάν παιδεία στην Ελλάδα έχει απαξιωθεί εδώ και χρόνια με
τη σύσταση φροντιστηρίων και την παροχή «ιδιαίτερων» μαθημάτων μετά το πέρας
του σχολικού ωραρίου, γεγονός το οποίο σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες προκαλεί
τεράστια και αλγεινή εντύπωση.
Παρόλα’ αυτά, αν και ο δρόμος μέχρι την ένταξη στο Πανεπιστήμιο είναι
δαπανηρός, η φοίτηση σε αυτό παρέμενε δωρεάν. Η ύπαρξη διδάκτρων στα ανώτατα
εκπαιδευτικά ιδρύματα ήταν κάτι εξωπραγματικό και φυσικά αντικρουόμενο στο
Σύνταγμα. Η σταδιακή εξίσωση των επαγγελματικών δικαιωμάτων των αποφοίτων
κολλεγίων με εκείνα των αποφοίτων δημόσιων ΑΕΙ συνεπάγεται την πλήρη
απαξίωση των τελευταίων.
Ωστόσο, η τροποποίηση του ανωτέρω άρθρου αλλάζει ρηξικέλευθα το
προσκήνιο. Η ιδιωτικοποίηση της εκπαίδευσης με τη σύσταση ανώτατων
εκπαιδευτηρίων από ιδιώτες συνεπάγεται αυτόματα τον πλήρη αποκλεισμό της
πλειονότητας των μαθητών. Ιδιωτική παιδεία σημαίνει παιδεία για λίγους.
Παραπέμπει σε μια ολιγαρχική κοινωνία, όπου η έλλειψη κεφαλαίου σηματοδοτεί την
απουσία ανώτατης εκπαίδευσης και φυσικά επιστημονικής κατάρτισης. Στη σημερινή
κοινωνία, όπου η ανεργία θερίζει, μεγάλος μέρος του πληθυσμού ζει κάτω από το
όριο της φτώχιας στερούμενο βασικά αγαθά, όπου η αστική και μεσαία τάξη έχει προ
πολλού καταργηθεί και μιλάμε μόνο για πλούσιους και φτωχούς, ιδιωτική παιδεία
σημαίνει ότι αύριο- μεθαύριο θα κληθείς να πεις στο παιδί σου «λυπάμαι αλλά δεν θα
σπουδάσεις». Ακόμη κι αν είσαι αριστούχος, ακόμη κι αν είχες όλα τα πνευματικά
εφόδια και τη θέληση για τριτοβάθμια εκπαίδευση, λυπάμαι αλλά δεν θα έχεις το
κεφάλαιο να το υποστηρίξεις.
Η ιδιωτικοποίηση της παιδείας, εκτός από την κοινωνική ανισότητα την οποία
συντηρεί, εξευτελίζει πλήρως τον τίτλο σπουδών. Πόσο αδιάβλητη και αμερόληπτη
θα είναι άραγε η αξιολόγηση των φοιτητών όταν ο καθηγητής θα πληρώνεται από
αυτούς; Όταν η διοίκηση θα κινδυνεύει να χάσει τη χρηματοδότηση; Οι καθηγητές θα
είναι όμηροι των φοιτητών τους και τα πτυχία θα είναι απλά ένα ακόμη εξαγοράσιμο
αγαθό. Όποιος έχει το κεφάλαιο θα έχει και το πτυχίο.
