Ουκρανία: Προτάσεις για ειρήνη – Τα δύο κείμενα που αποκαλύπτουν βαθιές διαφορές

Σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη συγκυρία για την Ουκρανία, δύο διαφορετικά έγγραφα με προτάσεις για την ταχεία λήξη του πολέμου έχουν έρθει στη δημοσιότητα, αποτυπώνοντας το χάσμα μεταξύ των αμερικανικών απόψεων υπό την ηγεσία Τραμπ και των ευρωπαϊκών και ουκρανικών θέσεων. Τα κείμενα προέκυψαν από συνομιλίες στο Παρίσι (17/4) και το Λονδίνο (23/4), και καταγράφουν τις βασικές προϋποθέσεις που θέτει κάθε πλευρά για την ειρήνευση.

Οι προτάσεις των ΗΠΑ – «Σύμβιβασμός με παραχωρήσεις»

Το έγγραφο που μεταφέρθηκε από τον απεσταλμένο του Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, κάνει λόγο για:

• Αναγνώριση ρωσικού ελέγχου:

  • De jure στην Κριμαία

  • De facto σε Λουχάνσκ, Ζαπορίζια, Ντονέτσκ και Χερσώνα

• Καμία ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, δυνατότητα για ένταξη στην ΕΕ

• Ισχυρές εγγυήσεις ασφαλείας από τρίτα κράτη, αλλά χωρίς λεπτομέρειες

• Άρση κυρώσεων στη Ρωσία ως μέρος της συμφωνίας

• Ουκρανική ανάκτηση Ζαπορίζια και Καχόβκα, αλλά με συνεκμετάλλευση

• Ειδική συνεργασία ΗΠΑ–Ουκρανίας για οικονομική ανασυγκρότηση

 Στο επίκεντρο η γεωπολιτική σταθερότητα, με αντάλλαγμα ουσιαστική εδαφική παραχώρηση της Ουκρανίας στη Ρωσία.

Οι προτάσεις Ουκρανίας–Ευρώπης – «Ειρήνη με κυριαρχία και αποζημιώσεις»

Το έγγραφο που συνδιαμορφώθηκε στο Λονδίνο από Ουκρανούς και Ευρωπαίους αξιωματούχους προβλέπει:

• Άνευ όρων και πλήρη κατάπαυση πυρός σε ξηρά, αέρα και θάλασσα

• Καμία αναγνώριση ρωσικού ελέγχου σε ουκρανικά εδάφη

• Μακροπρόθεσμες εγγυήσεις ασφαλείας, περιλαμβανομένης πιθανής ρήτρας τύπου Άρθρο 5 (ΝΑΤΟ)

• Καμία απαγόρευση παρουσίας φιλικών στρατών ή εξοπλισμού

• Ανάκτηση ουκρανικού ελέγχου σε κρίσιμες περιοχές, με ελευθερία διέλευσης στον Δνείπερο

• Ανταλλαγή αιχμαλώτων, επιστροφή παιδιών, απελευθέρωση αμάχων

• Οικονομική αποζημίωση μέσω δεσμευμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων

• Σταδιακή άρση των κυρώσεων μόνο μετά την επίτευξη «βιώσιμης ειρήνης»

 Επιδιώκεται δίκαιη ειρήνη με πλήρη σεβασμό της ουκρανικής κυριαρχίας και μελλοντική αποτροπή επανάληψης επιθετικότητας.

Κρίσιμες διαφορές με γεωπολιτικές προεκτάσεις

Τι μέλλει γενέσθαι;

Η πρόταση Τραμπ κινείται στη λογική του συμβιβασμού με απώλεια εδαφικής κυριαρχίας, ενώ η ευρωπαϊκή και ουκρανική στάση επιμένει στη συντεταγμένη ειρήνη με κυριαρχία και διεθνές δίκαιο. Ο πρόεδρος Ζελένσκι έχει ήδη μεταβιβάσει το δεύτερο έγγραφο στην αμερικανική πλευρά, ενώ η τελική στάση της Ουάσιγκτον, εν όψει και των προεδρικών εκλογών στις ΗΠΑ, ενδέχεται να επηρεάσει δραστικά την πορεία των εξελίξεων.