Ουκρανία: Προτάσεις, πιέσεις και αδιέξοδα σε ΗΠΑ, Μόσχα και Κίεβο

Με εντατικούς ρυθμούς συνεχίζονται οι διεθνείς διπλωματικές προσπάθειες για την επίτευξη κατάπαυσης του πυρός και την έναρξη διαπραγματεύσεων για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία. Στο Λονδίνο πραγματοποιήθηκε πολυμερής συνάντηση με συμμετοχή αξιωματούχων από τις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γαλλία, τη Γερμανία και την Ουκρανία.

Την ίδια στιγμή, ο ειδικός απεσταλμένος του Ντόναλντ Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, μεταβαίνει στη Μόσχα για την τέταρτη κατά σειρά συνάντησή του με τον Βλαντιμίρ Πούτιν, ενώ ο Αμερικανός πρόεδρος δηλώνει πως «η Μόσχα είναι έτοιμη να συμφωνήσει – μένει να πει το “ναι” ο Ζελένσκι».

Πίεση στο Κίεβο και εσωτερική αναστάτωση

Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι φαίνεται να βρίσκεται σε δύσκολη θέση, καθώς δέχεται κριτική από την εσωτερική αντιπολίτευση για έλλειψη διαφάνειας στις διαπραγματεύσεις. Βουλευτές του ουκρανικού κοινοβουλίου ζητούν επίσημη ενημέρωση για το περιεχόμενο των συνομιλιών, αλλά και για τη συμφωνία που φέρεται να έχει γίνει με τις ΗΠΑ όσον αφορά την εκμετάλλευση ορυκτών.

Η αμερικανική πρόταση: Ένα ατελές και αμφιλεγόμενο πλαίσιο

Οι τελευταίες πληροφορίες από διαρροές υποδεικνύουν ότι οι ΗΠΑ επεξεργάζονται μια συμφωνία-πλαίσιο που περιλαμβάνει:

• Άμεση, 30ήμερη κατάπαυση του πυρός

• Τερματισμό της ρωσικής προέλασης στις κατεχόμενες περιοχές

• Αμερικανική αναγνώριση των κατεχομένων περιοχών του Λουχάνσκ, Ντονέτσκ, Ζαπορίζια και Χερσώνας ως ελεγχόμενων de facto από τη Ρωσία

• Αναγνώριση της Κριμαίας ως de jure ρωσικού εδάφους

• Απόσυρση της Ουκρανίας από την προοπτική ένταξης στο ΝΑΤΟ

• Πιθανό ρόλο των ΗΠΑ στον πυρηνικό σταθμό της Ζαπορίζια, για παροχή ενέργειας και στις δύο πλευρές

Ωστόσο, το σχέδιο εμφανίζει σημαντικά κενά, καθώς δεν γίνεται αναφορά σε απαγόρευση εξοπλισμού της Ουκρανίας από τη Δύση, ούτε στις ρωσικές απαιτήσεις για «αποστρατιωτικοποίηση» της χώρας.

Ζελένσκι: Όχι στην παραχώρηση της Κριμαίας

Ο Ουκρανός πρόεδρος έχει ξεκαθαρίσει πως η χώρα του δεν θα αναγνωρίσει ποτέ την Κριμαία ως ρωσική. Οποιαδήποτε τέτοια απόφαση θα απαιτούσε δημοψήφισμα, ενώ οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις δηλώνουν πως δεν θα αποδεχτούν την αλλαγή συνόρων δια της βίας, παραβιάζοντας το διεθνές δίκαιο.

Η Ουκρανία ζητά κατάπαυση του πυρός με προϋποθέσεις, ενώ η Ρωσία επιμένει σε διαπραγμάτευση επί «βαθύτερων αιτίων» του πολέμου – κυρίως την επέκταση του ΝΑΤΟ και την ύπαρξη της Ουκρανίας ως ανεξάρτητου κράτους στα σύνορα της Ρωσίας.

Χρονική πίεση και αβεβαιότητα

Οι ΗΠΑ, επιδιώκοντας ταχεία συμφωνία, φαίνεται να εξετάζουν την πιθανότητα αποχώρησης από τις διαπραγματεύσεις εάν δεν επιτευχθεί άμεσα αποτέλεσμα – μια απειλή που υπογραμμίζεται τόσο από τον πρόεδρο Τραμπ όσο και από τον υπουργό Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο.

Ωστόσο, όπως σχολιάζουν διπλωμάτες, η συμφωνία απέχει ακόμα σημαντικά: ούτε εμπιστοσύνη υπάρχει, ούτε λεπτομέρειες έχουν αποσαφηνιστεί, ειδικά στα σημεία που αφορούν τις κυρώσεις, τις εγγυήσεις ασφαλείας και την παραμονή στρατευμάτων.