Του Βασίλη Σπυρόπουλου
Δεκάδες νεκρούς από συγκρούσεις μεταξύ φυλών εντόπισαν οι αρχές στην Παπούα Νέα Γουινέα, μια νησιωτική χώρα στην περιοχή του Ινδοειρηνικού, βόρεια της Αυστραλίας και νότια του Ισημερινού. Οι συγκρούσεις μεταξύ των πολλών φυλών, για λόγους που έχουν να κάνουν με την κατοχή εδαφών και τις ληστείες, δεν είναι κάτι καινούριο, συμβαίνει συνεχώς εδώ και αιώνες. Αυτό που έχει αλλάξει σε σχέση με το παρελθόν είναι η βιαιότητα των συγκρούσεων, που έχει ενισχυθεί κυρίως από την χρήση σύγχρονων πολυβόλων όπλων. Οι αστυνομικές δυνάμεις της μικρής αυτής χώρας αδυνατούν να επιβάλλουν την τάξη, καθώς δεν έχουν τα κατάλληλα μέσα και υστερούν αριθμητικά.
Το αίσθημα ασφάλειας είναι ένα από τα πολλά προβλήματα τα οποία καλείται να λύσει η κυβέρνηση του πρωθυπουργού, Τζέιμς Μαράπε. Στα τέλη της δεκαετίας του ’80 ξέσπασε εμφύλιος πόλεμος, με αφορμή επιχείρηση δολιοφθοράς σε ορυχεία χαλκού από αυτονομιστές αντάρτες. Οι απώλειες ήταν μεγάλες, καθώς ο εμφύλιος κράτησε πάνω από μια δεκαετία. Το 2005, έγινε η πρώτη προσπάθεια για την διενέργεια εκλογών, ώστε να αναδειχθεί αυτόνομη κυβέρνηση. Ωστόσο, η εμφύλια διαμάχη και η κλιματική αλλαγή, που εκδηλώθηκε στην πολυπληθέστερη νησιωτική χώρα του Ειρηνικού Ωκεανού με μορφή σφοδρής ξηρασίας, οδήγησαν σε αξεπέραστα οικονομικά αδιέξοδα, τις συνέπειες των οποίων υφίστανται μέχρι σήμερα οι ντόπιοι. Ακολούθησαν σκληρές οικονομικές μεταρρυθμίσεις, ακόμη και στον τομέα των αμυντικών δαπανών, που άφησαν πολλά κενά στις υποδομές. Κι όλα αυτά, ενώ η χώρα έχει πλούσιο ορυκτό πλούτο (χρυσό, χαλκό, άργυρο, κοβάλτιο, πετρέλαιο και φυσικό αέριο), της λείπει το εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό και προσπαθεί να προσελκύσει ξένες επενδύσεις.
Η Παπούα Νέα Γουινέα βρίσκεται βόρεια της Αυστραλίας
“Μήλον της έριδος” για ΗΠΑ και Κίνα
Οι μακροχρόνιες πολιτικές αναταραχές στην Παπούα Νέα Γουινέα έχουν προκαλέσει το ενδιαφέρον πολλών “ισχυρών παικτών” της περιοχής, και όχι μόνο. Η Αυστραλία είναι η ισχυρότερη δύναμη στην ήπειρο της Ωκεανίας και η επίδρασή της είναι έντονη. Άλλωστε, είχε υπό τον έλεγχό της την χώρα από τις αρχές του 20ού αιώνα μέχρι και το 1973. Στο κάδρο των “μνηστήρων” μπαίνει και η Κίνα, η οποία σχεδιάζει να βάλει πόδι στην περιοχή, μέσω της δημιουργίας ισχυρής ναυτικής βάσης. Το 2022, το Πεκίνο σύνηψε σύμφωνο ασφαλείας με τα γειτονικά Νησιά του Σολομώντα, γεγονός που σήμανε συναγερμό στην Ουάσινγκτον. Οι ΗΠΑ “απάντησαν” με το άνοιγμα πρεσβειών στα Νησιά Σολομώντα και στην Τόνγκα, ενθαρρύνοντας ταυτόχρονα τις επιχειρηματικές επενδύσεις. Τον Μάιο του 2023, ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, Άντονι Μπλίνκεν, ταξίδεψε μέχρι την Παπούα Νέα Γουινέα για την υπογραφή αμυντικής συμφωνίας, με στόχο την ενίσχυση της συνεργασίας στον τομέα της ασφάλειας, της ενδυνάμωσης της αμυντικής ικανότητας της Παπούας Νέας Γουινέας και της ενίσχυσης της περιφερειακής σταθερότητας. Οι δηλώσεις του επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας δίνουν τον τόνο: “Επενδύουμε εις βάθος στην περιοχή του Ινδοειρηνικού, γιατί το μέλλον του πλανήτη μας γράφεται εδώ. Η Παπούα Νέα Γουινέα διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στην διαμόρφωση αυτού του μέλλοντος”.
Στο γεωστρατηγικό “σταυροδρόμι” της περιοχής του χάρτη που βρίσκεται η Παπούα Νέα Γουινέα, τα μεγάλα συμφέροντα συγκρούονται και μόνο ο χρόνος και οι συγκυρίες θα δείξουν ποιος θα επικρατήσει. Από τη μια πλευρά η Κίνα, από την άλλη η Αυστραλία- δορυφόρος των ΗΠΑ στην Ωκεανία και στο βάθος η Ουάσινγκτον που καιροφυλακτεί για να αρπάξει την κατάλληλη ευκαιρία. Από την γεωπολιτική εξίσωση ίσως δεν θα έπρεπε να μείνει απέξω η Άπω Ανατολή, αλλά και η Νοτιοανατολική Ασία, με τις αναδυόμενες οικονομίες που θα μας κάνουν όλους να τρίβουμε τα μάτια μας.
