Τα “κρυφά σχολειά” της ανατολικής Ουκρανίας

Επιμέλεια: Βασίλης Σπυρόπουλος

Υπό το καθεστώς συνεχών απειλών αναγκάζονται να ζουν και να εργάζονται εκπαιδευτικοί και γονείς σε περιοχές της ανατολικής Ουκρανίας, που βρίσκονται πλέον υπό ρωσική κατοχή, σε περίπτωση που αρνηθούν να ακολουθήσουν την νέα εκπαιδευτική πολιτική της Μόσχας. Οι εκπαιδευτικοί είναι υποχρεωμένοι να διδάξουν στη ρωσική γλώσσα, με βάση τη διδακτέα ύλη του ρωσικού εκπαιδευτικού συστήματος, η οποία περιλαμβάνει νέα βιβλία ιστορίας. Δεν είναι τυχαίο ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία, που συνεχίζεται από τον Φεβρουάριο του 2022, χαρακτηρίζεται ως “έκτακτη- ειδική στρατιωτική επιχείρηση” στα νέα ρωσικά βιβλία ιστορίας.

Τον Σεπτέμβριο του 2022, η Ρωσία ανακοίνωσε ότι προσαρτά τέσσερις ουκρανικές περιοχές (σ.σ.: την Ζαπορίζια, τη Χερσώνα, το Ντονέτσκ και την Λουχάνσκ), παρά το γεγονός ότι ήλεγχε μόνο ένα τμήμα τους. Η ρωσική εισβολή είχε ως συνέπεια το κλείσιμο το σχολείων. Σήμερα, τα σχολεία στην ανατολική Ουκρανία αποτελούν μήλον της έριδος μεταξύ Κιέβου και Μόσχας, καθώς το Κρεμλίνο επιχειρεί, μέσω της προπαγάνδας, να κατακτήσει τις καρδιές και τα μυαλά των παιδιών.

“Το πρωί, το παιδί μου πηγαίνει στο σχολείο, όπου είναι υποχρεωμένο να μιλήσει Ρωσικά και οι δάσκαλοι να διδάξουμε με βάση τα ρωσικά βιβλία”, αναφέρει Ουκρανή δασκάλα στην Ντόιτσε Βέλλε. “Το απόγευμα”, προσθέτει, “κάνουμε διαδικτυακά μαθήματα στα Ουκρανικά και τους διδάσκουμε τα δικά μας πράγματα”.

“Τα παιδιά δεν μπορούν να καταλάβουν τη ρωσική γλώσσα”

Από την έναρξη της ρωσικής εισβολής, τα σχολεία στην ανατολική Ουκρανία έκλεισαν. Τα παιδιά συνέχιζαν τα μαθήματα μέσω διαδικτύου. Ωστόσο, τον Αύγουστο του 2023, Ρώσοι στρατιώτες ανάγκασαν τους δασκάλους, υπό την απειλή όπλου, να ξεκινήσουν τη διδασκαλία στα Ρωσικά, μέσα από ρωσικά εγχειρίδια και βιβλία. Οι Ουκρανοί δάσκαλοι, ωστόσο, τονίζουν ότι τα παιδιά δεν μπορούν να καταλάβουν τα Ρωσικά, γιατί δεν τα γνωρίζουν, αφού δεν τα έχουν ποτέ διδαχθεί.

“Αντάρτικες” τακτικές για να κρατηθεί ζωντανή η γλώσσα και η ιστορία

Σύμφωνα με την Διεθνή Αμνηστία, οι Ουκρανοί εκπαιδευτικοί χρησιμοποιούν “αντάρτικες” τακτικές, υπό τον φόβο να γίνουν αντιληπτοί από τους Ρώσους εισβολείς. Ορισμένοι δάσκαλοι, γονείς και μαθητές έσκαψαν τρύπες στις αυλές τους για να κρύψουν λάπτοπ και κινητά τηλέφωνα. Κρύβονταν με τα κινητά ακόμη και σε σοφίτες για να καταφέρουν να έχουν σήμα για τα διαδικτυακά μαθήματα στην ουκρανική γλώσσα. Μια βιβλιοθηκάριος σχολείου, σύμφωνα με την ίδια πηγή, έδινε ουκρανικά βιβλία σε μαθητές, κλείνοντας κρυφά ραντεβού μαζί τους, καθώς οι ρωσικές περίπολοι διεξήγαγαν συχνά έρευνες στα σπίτια του χωριού της.

Ρώσοι αξιωματούχοι, χρησιμοποιώντας τακτικές ωμού εκφοβισμού, απειλούν συχνά ότι θα πάρουν μακριά τα παιδιά από τους γονείς τους. Ουκρανή μητέρα κατήγγειλε ότι άνδρες με ρωσικές στολές της είπαν ότι θα κλείσουν τον 15χρονο γιο της σε ορφανοτροφείο στη Ρωσία, αν συνέχιζε να μην πηγαίνει σχολείο, μετά από δική της παρότρυνση. Ο 15χρονος, όταν επέστρεψε στο σχολείο του, αντίκρυσε παντού σύμβολα της Ρωσίας και οπλισμένους άνδρες που φυλούσαν την πόρτα του σχολείου και τους εσωτερικούς χώρους.

Προσπαθούν να τους αποκόψουν τελείως από την ουκρανική τους ταυτότητα

Οι Ρώσοι εισβολείς στην ανατολική Ουκρανία έφθασαν στο σημείο να μπλοκάρουν όλους τους ιστότοπους που επιτρέπουν στους μαθητές να κάνουν μάθημα στα ουκρανικά. Πλέον, η πρόσβαση είναι δυνατή μόνο με τη χρήση ειδικού λογισμικού, που δεν το διαθέτουν όλοι. Σύμφωνα με Ουκρανούς ακτιβιστές, οι Ρώσοι ελέγχουν με μεγάλη προσοχή όλες τις ηλεκτρονικές συσκευές των παιδιών και των γονιών τους για να βρουν πόσοι συνεχίζουν να φοιτούν σε Ουκρανικά “διαδικτυακά” σχολεία. Για να τους αποτρέψουν από κάτι τέτοιο, δεν διστάζουν να τάξουν στους γονείς έξτρα εξωσχολικές δραστηριότητες για τα παιδιά τους, εάν δεχθούν να λάβουν ρωσικά διαβατήρια.